Epistemoloji alanında bilginin iki temel düşünce üzerinden günümüze kadar geldiği bilinen bir husustur. Bu düşüncelerden ilkini ve en önemlisini oluşturan Platon felsefesi, mutlakçı kanadı temsil edenken Protagoras felsefesi rölativist bir yapıyı dillendirir. Her iki yapı arasındaki karşılaştırmanın birbirinden bağımsız kaynaklardan hareketle yapılamaması, Protagoras felsefesinin açık bir şekilde anlaşılmasını engellemektedir. Çünkü bu felsefenin anlaşılması, muhalif kanatta yer alan Platon’un eserlerinden hareketle gerçekleştirilmektedir. Bu durum, Platon’un hangi Protagoras’ı eserlerinde işlediği sorusunu gündeme getirir. Bu sorunun yanlış anlama veya yanlış aktarma şeklinde iki temel (...) problem üzerinden işlenmesi her iki düşüncenin hem Platon’un eserlerinde hem de söz konusu aktarımların dışında nasıl bir çerçeveye sahip olduğunu tartışmaya açar. Bu çalışmamızın amacı da Platon’un Theaetetus diyalogunda ele aldığı Protagoras felsefesinin tarihsel açıdan gerçek Protagoras’ın düşüncelerine karşılık gelip gelmediğini incelemek ve her iki filozofun ayrıştığı noktaları ön plana çıkarmaktır. Bu noktada temel ayrımın bilgi ve algı kavramları üzerinden ortaya çıktığı ve bu durumun mutlakçı ve rölativist yaklaşımlarla doğrudan ilişkili olduğu belirtilmelidir. (shrink)

Türk ve İslam tarihinin kırılma noktalarından birisi 1040 yılında Selçuklular ile Gazneliler arasında cereyan eden Dandanakan Savaşı’dır. Savaşın ardından Selçuklular hızlı bir yükselişle özellikle Sünnî İslam coğrafyasında etkin ve belirleyici güç haline gelmiştir. Göçebe kültürden gelen ve bir oba hüviyetinde iken çok kısa bir sürede önlenemez bir şekilde hâkimiyet alanını Türkistan coğrafyasından Anadolu içlerine kadar genişleten Büyük Selçuklu Devleti, kurumsal olarak da olgunlaşmaya başlamıştır. Bu noktada hem merkezi yönetimde hem de vilayetlerde ortaya çıkan yetişmiş eleman ihtiyacını birçoğu daha önce Gazneli (...) devlet teşkilatında görev yapmış Fars asıllı devlet adamları karşılamıştır. Bu isimlerden birisi de ileride Nizâmülmülk adıyla şöhret bulacak ve namı isminin önüne geçecek olan Hasan b. Alî b. İshâk et-Tûsî’dir. Nizâmülmülk, devlet gücünün askeri alanda elde edilen zaferlere endekslendiği bir dönemde askerî, idarî, ilmî ve ekonomik alanda attığı adımlar ve aldığı tedbirlerle Büyük Selçuklu Devleti’nin kurumsallaşmasında son derece etkin bir isim olmuştur. Bu etkinlik neticesinde hem halk hem de devlet adamları nezdinde saygın bir yer edinmiştir. Bu çalışma çerçevesinde Nizâmülmülk’ün devlet bürokrasisi içerisindeki konumuna, hükümdar ve hanedan üyeleri ile olan ilişkilerine ve vezirlik sürecinde attığı adımların Selçuklu tarihine yansımalarına değinilecektir. Özet: Devlet kademesinde görev almaya Gazneliler Devleti’nin Horasan Valisi Ebü’l-Fazl Sûrî’nin yanında başlayan Nizâmülmülk, Horasan Bölgesi’nin Selçukluların kontrolüne geçmesiyle birlikte hizmetlerine Selçuklu Devleti’nde devam etmiştir. Çağrı Bey’in hizmetinde rüştünü ispat eden Nizâmülmülk, Çağrı Bey’in en güvendiği isimlerden biri haline gelmiştir. Öyle ki, Çağrı Bey ileride önce Horasan’ın sonrasında tüm Selçuklu yurdunun yönetimini üstlenecek olan oğlu Alparslan’ı Nizâmülmülk’e emanet etmiş, oğluna da Nizâmülmülk’ü bir baba olarak kabul etmesini, ona muhalefet etmemesini öğütlemiştir. Alparslan, babasının tavsiyeleri ve üvey kardeşi Süleyman ile giriştiği taht mücadelesinde gösterdiği yararlılık münasebetiyle devletin en önemli idari görevi olan vezirlik makamını Nizâmülmülk’e tevdi etmiştir. Bu dönemden itibaren vefatına kadar, yaklaşık 30 yıl kesintisiz bir süreyle Büyük Selçuklu Devleti’nin vezirliğini yapmış ve V./XI. yy.’ın ikinci yarısından itibaren Büyük Selçuklu siyasetinin en etkin figürü haline gelmiştir. Melikşah’ın tahta geçebilmesinin Nizâmülmülk ile ilişkilendirilmesi, onun döneminde elde edilen başarıların ve devlet sisteminin düzenlenmesi, şehirlerin imarı, ekonominin güçlenmesi gibi ülke içerisinde yaşanan olumlu gelişmelerin Nizâmülmülk’ün marifetiyle gerçekleştirildiğinin dillendirilmesi, Tanrı tarafından yeryüzünü yönetmek ve inşa etmek için seçildiği düşünülen bir sultan varken bir vezirin devlet için nimet olarak gösterilmesi sultanın vezirine bakışını etkilemiştir. Bu noktada üzerinde durulması gereken hususlardan birisi de Nizâmülmülk’ün kendisini nasıl gördüğü ve devlet içerisinde kendini nerede konumlandırdığıdır. Nizâmülmülk’ün Sultan Melikşah’a verdiği bir cevapta devletin geldiği noktayı ve sultanın mevcudiyetini kendi varlığıyla eşleştirmesi, tarihinin gördüğü en yetenekli vezirlerden biri olan Nizâmülmülk’ün özgüveninin son derece yüksek ve kendisini kudret sahibi olarak gördüğüne işaret etmektedir. Bu anlamlandırma halk nezdinde herhangi bir kutsiyeti bulunmayan vezirlik makamındaki bir kişinin, toplum nezdinde Allah tarafından seçildiğine inanılan kutlu kişiye meydan okutan gücü kendisinde hissetmesinin kaynağını sorgulatmaktadır. Aranan cevap Nizâmülmülk’ün vezirlik sürecinin çeşitli başlıklar altında ve bu başlıklara dair verilecek örneklerle incelenmesi neticesinde onun devletin iç işleyişine etkisinin tespitinde ve farklı kesimlerle kurduğu ilişkide saklıdır. Nizâmülmülk, Selçuklu tahtına karşı sıkı bir bağlılık göstermiştir. Bu bağlılığını lüzumu halinde savaş meydanında göğüs göğüse çarpışarak sergilemiş, gerekli olduğunda kıvrak zekâsı ile sorunları devlet için tehlikeli boyuta gelmeden çözmüş, siyasi öngörüsü ile aldığı tedbirler sayesinde devletin büyümesine katkı sağlamıştır. Onun bu sadakati ve samimiyeti, Selçuklu sultanları tarafından karşılık bırakılmamış, Alparslan vezirinin fikirlerine büyük önem verip tercihlerini bu doğrultuda şekillendirirken, aleyhine söylenen sözlerin hiçbirine kulak asmamıştır. Melikşah da, bir anlamda kendisine Selçuklu tahtını veren Nizâmülmülk’e gerekli hürmeti göstererek bütün devlet işlerinin yürütülmesini ona tevdi etmiş ve kendisini bir “baba” gibi gördüğünü ifade etmiştir. İlaveten Selçuklu tarihinde bir ilk olmak üzere Melikşah, Nizâmülmülk’e atabeg (el-emîrü’l-vâlid) unvanını vermiştir. Melikşah, Büyük Selçuklu tahtındaki ilk yıllarını, gençliğin etkisiyle, polo oynayıp, büyük av partileri düzenlemekle geçirmiş ve bundan dolayı devlet içerisinde bütün güç Nizâmülmülk’ün eline geçmiştir. Ortaya çıkan bu durum da “ülke resmen ve ismen sultanın olmakla birlikte gerçekte ‘Nizam’ına kavuştu.” ifadesiyle açıklanmıştır. Ayrıca Melikşah’ın saltanatı döneminde elde edilen askerî, siyasî ve ekonomik başarılar Nizâmülmülk’ün yeteneği ve devlet işlerinde attığı adımlara bağlanmıştır. Nizâmülmülk, hanedan ile kurduğu ilişkinin yanı sıra devlet kademesinde görev alan farklı zümrelerle de güven üzerine dayalı yakın bir ilişki biçimi geliştirmiştir. Örneğin, Nizâmülmülk’ün katıldığı askerî seferlerde bir nefer gibi askerlerin içerisinde savaşa katılması ordu içerisinde kendisine saygı duyulmasına yol açmıştır. Ayrıca, Melikşah ile Kirman Hâkimi Kavurd Bey arasındaki taht mücadelesinde Melikşah’ın safında yer almakla birlikte Kavurd Bey’i destekleyen bazı isimlerin yazdıkları destek mektuplarının ortaya çıkmasına engel olarak hem emirlerin korkularını yatıştırırmış hem de itibarını artırmıştır. Nizâmülmülk’ün yakın ilişki içerisinde olduğu bir diğer grup ilmiye sınıfı olmuştur. Bilge vezir, Tuğrul Bey döneminde Amidülmülk Kündürî tarafından takibata uğrayan ve baskılara maruz kalan ilim adamlarının yurtlarına dönebilmelerine imkân sağlamıştır. Bu ilim adamları da yurtlarına dönüşlerini sağlayan isme zihinlerinde ve gönüllerinde her zaman özel bir yer ayırmışlardır. Birçok âlimin çalışmalarını Nizâmülmülk’e ithaf etmesi, diğer saiklerle birlikte, bunun bir göstergesidir. Nizâmülmülk bir adım daha atarak, Sultan Alparslan ve Melikşah’ın müsaadeleriyle, bu ilim adamları için hâkim olunan coğrafyanın her tarafında ilimle iştigal edebilecekleri medreseler inşa etmiştir. Nizâmülmülk’ün adına nispetle Nizamiye Medreseleri olarak isimlendirilen bu medreselerde hem eğitim-öğretim kadrosuna hem de öğrenim süresi boyunca ve de mezun olduktan sonra öğrencilere sunulan imkânlar, insanların medreselere olan ilgisini arttırıyordu. Medreseler eliyle bir taraftan önceki dönemde yerlerinden edilen ve baskıya maruz kalan ilim adamlarına bir borç ödenip iade-i itibar sağlanırken diğer taraftan da Büyük Selçuklu Devleti’nin idari ve adli sisteminin ihtiyaç duyduğu yetişmiş insan gücü inşa edilmiştir. Nizâmülmülk, toplum lehine attığı adımlar ve sorunların çözümüne verdiği önem ile halkın desteğini sağlamıştır. Öyle ki insanların hayatları boyunca ona minnettar kaldığı vurgulanmıştır. Nizâmülmülk halkın sorunlarının çözümüne önem göstermiş ve onlarla yakından ilgilenmiştir. Nizâmülmülk’ün verdiği güven duygusu halkın hoşuna gitmiş ve toplum içerisinde kabul görmesine vesile olmuştur. Nizâmülmülk’ün bir diğer hasleti de fakirlere sofrasını açmasıdır. Böylece onlarla diyalog kurmuş ve gönüllerini kazanmıştır. Her yönüyle eksiksiz bir devlet adamı olan Nizâmülmülk, toplumun her türlü ihtiyacının çözümünü düşünmüş ve bu yönde adımlar atmıştır. Nizâmülmülk’ün toplumun her kesimi ile kurduğu samimi ve yakın ilişki o kadar büyük bir takdir ve beğeni toplamıştır ki bu durum Nizâmülmülk’ün toplum nezdinde sultan itibarı görmesine sebep olmuştur. İlaveten Selçuklu coğrafyasının her yerinden ve toplumun her kesiminden insanın kendisine yönelmesi hasebiyle Kâbe’ye benzetilmiştir. Nizâmülmülk, devlet kademesinde görev alan aile bireyleri, ilişki içerisinde olduğu âlimler, kendi ordusu ve emirleri ile bir güç odağı haline gelmiştir. Bunun sonucunda Nizâmülmülk, 11. yüzyılın son çeyreğinde rakipsiz bir şekilde Büyük Selçuklu siyasetinin en etkin figürü, Selçuklu yönetimini ve politikalarını belirleyen isim ve Selçuklu tarihinin en önemli olaylarında karar mercii olmuş ve sonuçta Selçuklu tarihine damga vurmuştur. İbnü’l-Esîr, Fatımî veziri Bedr el-Cemalî’nin kendisi için kullandığı sayısız lakabı kaydettikten sonra sadece Mısır’a hâkim olan bir devletin veziri bu kadar lakap kullanıyorsa Nizâmülmülk’ün “ilah”lık iddiasında bulunması gerekirdi diyerek hem Selçuklunun azametini hem de Selçuklu devletinde Nizâmülmülk’ün yerini göstermektedir. (shrink)

Sosyoekonomik yaşam, kültürler ve inançlar açısından farklılık gösterebilmektedir. Sosyoekonomik yaşamın günümüzde hızlı bir şekilde gelişen dijitalleşmeden etkilenmemesinin mümkün olmadığı görülmektedir. Dijitalleşme, sosyal hayatın çoğu alanında hükümranlığını ilan etmiş durumdadır. Dijitalleşmenin etkisi özellikle de ekonomik alanda daha fazla olduğu aşikârdır. Bunun nedeni dijital gelişimin temelinde ekonomik gelişmenin olmasıdır. Enformasyonel, küresel ve ağ örgütlemesine dayalı olan dijital ekonomik modellerden dolayı insanlar, geleneksel topluma nazaran daha fazla etkileşim içindedir. Böylece insanlar daha kapsamlı ve eşitlikçi bir zeminde iktisadi süreçlere katılarak reel bir rekabet ortamının (...) oluşmasına katkıda bulunmaktadır. Teknolojik iletişim araçlarıyla, e-postalarla, network ağları ve inovatif yazılımlarla desteklenen ekonomik modeller, her geçen gün daha da güçlenmekte ve toplumsal yaşamın çoğu alanına sirayet etmektedir. Dijitalleşmenin ekonomik alana etkisi özellikle de din ve iktisadi hayat ilişkisinde önemli tartışmalara zemin hazırlamaktadır. Dijital gelişmeler sonucu ortaya çıkan e-ticaret ve kripto para gibi yeni alışveriş biçimleri, dinin ekonomik yeniliğe yaklaşımı ile de yakından ilgilidir. Dijitalleşme ortamında din ya da dindarlar gelişen yeni ekonomik modeller ve kripto paraya karşı olumsuz bir tavır içinde olmalı mıdır? Dijitalleşmeyle birlikte dinin sosyoekonomik yaşamdaki rolü değişmiş midir? Sosyoekonomik yaşam ve din ilişkisinde kripto paranın işlevsel boyutu nedir? gibi soruların cevapları merak konusudur. Bu çalışmada, söz konusu bu problemler çerçevesinde araştırma yoluna gidilecektir. Bu çalışmadaki temel amaç, dijitalleşmenin hızla geliştiği bir ortamda yeni ekonomik modellerden kripto paranın sosyal hayattaki karşılığı ve bunun sosyal ve beşeri bir sermaye olarak da değerlendirebilecek olan din ile ilişkisini ortaya koymaktır. Bu çalışmada yöntem olarak nitel yöntem, veri toplama aracı olarak ise mülakat tercih edilmiştir. Bulgulara göre görüşme yapılan kişilerin kripto parayı kullanırken dini endişelere maruz kaldıkları görülmüştür. Kripto paralarda yaşanan zararların dini hassasiyetlerin göz ardı edilmesiyle de bağlantılı olduğunu düşünenler olmuştur. Ayrıca katılımcıların bir kısmı kripto paranın dijitalleşme çağının önemli bir gerekliliği haline geleceği ve bu paraların zekât ve sadaka verebilme özelliğinin olması gerektiğini belirtmişlerdir. Kripto paraların zekat ve sadaka verebilme özelliği kazanması durumunda toplumsal yardımlaşma ve paylaşmaya olacak katkısından dolayı dini açıdan da sosyoekonomik yaşama canlılık katacağına inanılmaktadır. Sonuç olarak kripto paranın yeni dünya düzeninde varlığını gün geçtikçe daha çok hissettireceği ve bunun dini sosyolojik boyutunun temellerinin atılması gerektiği ortaya çıkmıştır. Yeni nesil para olarak ortaya çıkan ve birçok çeşidi bulunan kripto paraların genel ekonomik modeller doğrultusunda değerlendirilmesi ve dindarların da bu bağlamda endişelerini giderecek şekilde geliştirilmesinin yararlı olacağı sonucuna varılmıştır. (shrink)

Abraham a Sancta Clara adıyla ünlenen Johann Ulrich Megerle 17. yüzyılda Almanca konuşulan coğrafyanın en önde gelen vaizlerindendir. Arkasında bıraktığı yaklaşık 600 kitaplık külliyatıyla da büyük bir yazardır. Ünü kendinden sonraki yüzyıllara sarkmış, Goethe’den Schiller’e ve Heidegger’e kadar uzanmıştır. Türklerin II. Viyana Kuşatması sırasında yazdığı eseri o dönemde Avrupa’nın Türklere bakışını göstermek açısından son derece önemlidir. Bu makale onun Auff, auff, ihr Christen! başlıklı meşhur eserini metin çözümlemesi yöntemi kullanarak ayrıntılarıyla incelemekte, 17. yüzyıl Viyana’sından hareketle nasıl bir Türk ve Müslüman (...) portresi çizildiğini sorgulamaktadır. Çözümlemede Sancta Clara’nın Türkleri barbarlık ve vahşilik ekseninde son derece olumsuz sıfat ve adlandırmalarla nitelediği görülmektedir. Bununla birlikte çözümlenen eseri daha ilginç kılan nokta, olumsuz sıfatların yanında Türklerin meziyetlerini de dile getirmesidir. Yazarın yaşadığı başkenti kuşatan düşman hakkında eserin kayda değer bir kısmını olumlu yönlere ayırması ilginç veriler sunmaktadır. (shrink)

Asrımızın önemli düşünürlerinden Taha Abdurrahman’ın Dilsiz Olmaz: Dil ve Mantık Üzerine Bir Söyleşi adlı eseri, yazarın dil ve felsefeye dair farklı bakış açılarını içermektedir. Söyleşi türünde kaleme alınmış eser bir bölümden oluşmaktadır. Bu yönüyle dil, dilbilim, mantık ve felsefe etrafında şekillenen sorulara ve bunlara verilen cevaplara dayanmaktadır. Eser, İngilizceden Türkçeye çevrilmiş olup orijinal ismi Language Matters: A Dialogue on Language and Logic’tir.

Bu makale, Sözde-Aristoteles’in Risâletü’t-Tüffâha veya Kitâbü’t-Tüffâha’sını (Lat. Liber de Pomo) tarihçesi, muh- temel yazarı ve yazmaları itibarıyla incelemekte, içeriği hakkında genel bir bakış sunmakta ve daha önce tahkikli neşri yapılmamış olan Arapça tam versiyonunun tahkikli neşrini içermektedir. Tahkikte, risalenin orijinal Arapça versiyonuna en yakın yazma nüshası esas alınmış ve ikinci bir tam nüsha ile karşılaştırma yapılmıştır. Makalede Risâletü’t-Tüffâha’nın ilk olarak Kindî-çevresinde Arapça telif edildiği, ardından Bâtınî-İsmâilî ve Hermetik gelenek- lerde alımlandığı ve hikemiyât literatüründe ve tabakat eserlerinde dolaşıma girdiği öne sürülmektedir. (...) Bununla birlikte, bilimsellik vurguları ve risalenin sözde bir eser olduğuna dair farkındalıkları sebebiyle Meşşâî filozoflara göre Risâletü’t-Tüffâha makbul bir risale değildir. Ayrıca, İbrânî-Latin geleneğinin risaleye ilgisi felsefenin Yahudi ve Hıristiyan toplumlarında kabul görmesini kolaylaştıracak şekilde Aristoteles’in tüm eserlerini alımlamaya yönelik geniş çaplı gayretlerinin bir parçası olduğu için dikkate değerdir. Sonuç olarak, Sözde-Aristoteles’in Risâletü’t-Tüf- fâha’sı felsefeyle dinin uzlaştırılmasını kolaylaştıran dinî-felsefî bir eser olup İslâm, Yahudi ve Hıristiyan çevrelerde özellikle bu nedenden dolayı dolaşıma girmiştir. (shrink)

Altın, insanlık tarihinde uzun çağlar boyunca para olarak kullanılmıştır. Günümüz piyasalarında ise altının klasik fıkıh kitaplarında yer alan sarf akdine benzer yahut ondan çok daha farklı ve karmaşık mübadele işlemlerine konu olduğu görülmektedir. İşte bu noktada altınla ilgili günümüzdeki işlemlerin İslam hukuku açısından hangi kategoride, nasıl değerlendirileceği sorunu ve bu sorunun çözümü gündeme gelmektedir. Bu yazıda Yusuf Erdem Gezgin’in konuyla ilgili olarak kaleme aldığı “Finansal Piyasalarda Altın Mübadele İşlemleri İslam Hukuku Açısından Bir İnceleme” adlı eserinin tanıtımı yapılacaktır. Yazar, literatüre (...) kazandırdığı bu eserde finansal piyasalardaki altın işlemlerini ele almıştır. (shrink)

İnsanlığın tarih boyunca üzerinde önemle durduğu konulardan birisi de sözün gelecek nesillere korunarak aktarılması olmuştur. İnsanlık, geleneklerin, söz ve metinlerin korunması ve geleceğe en doğru şeklide aktarılması için kendi zamanlarının ve şartlarının gereğince bir çözüm bulmaya çalışmıştır. İslam medeniyeti de gerek hadislerin gerek diğer İslâmî rivayetlerin aktarımı konusunda kendi dönemindeki medeniyetlere göre oldukça ileri düzeyde yer almıştır. Batı, başta antik metinler, Reform ve Aydınlanma sonrasında Kitâb-ı Mukaddes metinleri üzerinde birtakım tenkit yöntemleri geliştirmiştir. İçerik tenkidinin bir sonraki adımı olarak görülen bu (...) ileri tenkit yöntemleri tarihsel eleştiri yöntemleri olarak adlandırılmaktadır. Değerlendireceğimiz bu çalışmada yazar, tarihsel eleştiri yöntemlerini, bu yöntemlere yapılan tenkitleri ve İslâmî rivayetlere uygulanması problemini çeşitli yönleriyle ele almaktadır. (shrink)

Nasların sınırlı, olayların ise sınırsız olması nedeniyle gün geçtikçe fıkıhla ilgili birçok meselede İslam hukuk felsefesi ve mantığı gündeme gelmektedir. Burada tanıtımı yapılacak çalışma da bu konuyu ele almaktadır. İslam hukuk felsefesi ve mantığı başlığı altında mevcut hükümlerin geçmişteki sosyal çevre ve düşünce biçimlerinin ürünü olduğuna dikkat çekilen bu çalışmada Arap toplumunun vahiyle ilişkisi incelenmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, İslam hukukundaki hükümlerin oluşumunda beşerî unsurun etkisini tespit ederek vahyin özüyle ilişkili hükümlerin ve beşerî faktörün etkin olduğu hususların birbirinden ayrılması gerekliliğine (...) dikkat çekilmesidir. Böylelikle fıkhın yeniden inşasında vahyin özüyle ilişkili bir temel oluşturma iddiası çalışmanın temel tezini oluşturmaktadır. (shrink)

Temelini Harvard Üniversitesi’nde savunulan bir doktora tezinin oluşturduğu bu çalışma, Bizans hakkındaki Arap-İslam görüşünün yüzyıllar boyunca süren savaş, temas ve karşılıklı alışveriş ile geçirdiği evrim sürecinin bölgesel-tarihsel gelişmeler bağlamında izini sürmektedir. Kitap Giriş, Bizans’la karşılaşma, Bizans’ın karşısında durmak, İslam savunmada ve Yeni bir gerçeklik: Bizans’ı yeniden ziyaret başlıkları altında dört ana bölüm ve Sonuç kısmından oluşmaktadır. Başlıklardan da anlaşılacağı üzere, dört ana bölümün her biri nitelikleri belirgin dönemleri ele almaktadır. Bu yazıda da kitabın mevcut sistematiğine uyularak her bir kısım ayrı (...) ayrı ele alınmış, yazarın temel iddiaları özetlenmiş, seçme örnekler verilmiş ve tüm bunlar değerlendirilmiştir. (shrink)

Sosyal bir yapı içerisinde yaşayan bireyin kişilik yapısı ve hayata bakış açısı gibi pek çok unsur sosyal çevresi ile etkileşimin etkisinde kalır. Dolayısıyla aynı dönemde yaşamış bireyler o dönemde geçerli olan örf, adet, değer yargıları, kültürel ve sosyal değişimler dolayısıyla kendilerine has nitelikler sergilerler. Eğitim; bireylerin düşünce, tutum ve davranışlarını belirli politik, felsefi amaçlarla şekillendirmek isteyen bir süreç olduğundan nesillerin belirli dönemlere ayrılması eğitiminin içeriğinin ve öğretim yöntemlerinin belirlenmesi açısından önem arz etmektedir. Bu durum din eğitimi açısından da geçerlidir. Konuyu (...) din eğitimi açısından güncel bir yaklaşım ile ele alması dolayısıyla bu çalışmada Nesiller Arası Farklılaşma ve Din Eğitimi adlı eserin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. (shrink)

Adududdin el-Îcî, el-Mevâkıf adlı eserinde kelamın umûr-ı âmme bahsinde incelenen zorunluluk, imkân ve imkânsızlık kavramlarının mantığın kipli önermeler bahsinde ele alınan zorunluluk, imkân ve imkânsızlık olmadığını iddia eder. Gerek Seyfeddin Ebherî, Cürcânî, Hasan Çelebi gibi el-Mevâkıf’ın şârih ve muhaşşileri gerek Tecrîd geleneğinin meşhur muhaşşileri gerekse Şerhu’l-Makâsıd yazarı Teftâzânî, Îcî’nin iddiasını eleştirmektedir. Ali Kuşçu da eleştirilere katılır ve bilhassa Teftâzânî’nin Şerhu’l-Makâsıd’daki cümlelerinin bir kısmını yeniden dile getirir. Makalenin ilk yarısında bu eleştirilerin tarihsel sıralamaya riayet eden sistemli bir sunumu yapılmakta, ikinci yarısında (...) ise şeklen isabetli görünen eleştirilerin gerçekte isabetli olmadıkları iddiası, varlık-mahiyet ve zorunlumümkün ayrımlarının ima ve sonuçlarına dikkat çekilerek temellendirilmektedir. Buna göre müteahhirûn dönemi düşünürleri neredeyse görüş birliğiyle Îcî’yi eleştirmektedir. Bunun sebebi, müteahhirûn dönemi düşünürlerinin varlık-mahiyet ve zorunlu-mümkün ayrımlarından sonra varlık kavramından kökten bir şekilde ayrışan sübut kavramını yeni anlamıyla kullandıkları halde tanımını yenilememiş olmalarıdır. Îcî’nin sözlerini yeni dönemin sözü edilen duyarlılığını dile getiren ve ontoloji araştırmalarının yeni karakterinin farklılığını ifşa eden bir uyarı olarak anlamak daha isabetlidir. (shrink)

Klasik Sünnî kelâmın sıfatların ‘ne Tanrı’nın aynı ne de Tanrı'dan ayrı' olduğunu iddia eden ilâhî sıfatlar teorisi, üçüncü halin imkansızlığı yasasının inkarı anlamına gelecek şekilde yorumlanmıştır. Nitekim bu iddiada olan yazarlar, böyle bir teoriyi dışarıda bırakacak şekilde yeni bir kelâm inşa etme iddiasındadır. Yazar, böyle bir iddiayı kendinde anlamsız görmekle birlikte, klasik kelâm nazariyesinde de bir temeli olmadığını iddia etmektedir. Bu makale, ‘gayr’ın anlamı hakkında ayrıntılı bir inceleme sunmakta ve birçok metinsel kanıtla, klasik ilâhî sıfatlar teorisinin yalnızca özdeşliğin ve (...) ilâhî zâttan ayrılabilirliğin inkarı anlamına geldiğini öne sürmektedir. Bu makale, gayr teriminin metafizik, teoloji ve doğa felsefesi bağlamlarında da geçerli olduğunu göstermektedir. “Bir şey bir diğerinin ne aynı ne de ayrıdır” formülü, bir öznenin kendisinden zorunlu ve ayrılmaz olan herhangi bir özelliğine eşit şekilde uygulanır. Bir diğer ifade ile söz konusu ilke, mümkün varlıklar için de aynı şekilde geçerlidir. Araştırma “gayr” kavramının Arap dilbiliminde aslî olarak olumsuzlama anlamına gelmediğini, aslında bir sıfat olduğunu ve aynı zamanda istisnaî cümle oluşturma işlevi gördüğünü iddia eden dilbilimsel bir tartışmayla başlamaktadır. Bu da ilâhî sıfatlara ilişkin ilkenin, temel dilbilimsel düzeyde bile üçüncü halin imkânsızlığı anlamına gelmediğini kanıtlamaktadır. Akabinde “gayr” kavramı kelâmî n. Söz konusu inceleme kendisini herhangi bir ekolle sınırlı değildir, ancak inceleme dört ana kaynağa dayanmaktadır: (1) Mu'tezileden Ka‘bî'nin Makâlât'ı; (2) Eş‘arî'nin Makâlât'ı ve (3) Mâtürîdî'nin Kitâbu't-Tevhîd ve (4) Te’vîlât. Bazı yazarların Mâtürîdî'nin üçüncü halin imkânsızlığı yasasının inkârını îmâ eden özgün bir duruşa sahip olduğunu iddia etmeleri nedeniyle, sonuncusu üzerinde daha fazla duruldu. Böylesi bir ilkenin mantık yasalarının inkârını îmâ ettiğine dair hiçbir belirti yoktur. Aksini iddia edenler, böyle mantıksız bir görüş için felsefi gerekçelendirme bir yana, yorumları için herhangi bir dilbilimsel veya metinsel kanıt bile sunamamıştır. (shrink)

Bu makale, yazarın 'Religious Education: An Interpretive Approach' adlı eserinde de olduğu gibi öncelikle temsil, yorumlama ve düşünümsellik anahtar kavramlarını tartışarak yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımını tanıtma amacını gütmektedir. Makale, bu fikirlerin deneysel bir program geliştirme projesi olan Warwich Din Eğitimi Projesine nasıl uygulandığını göstererek devam etmektedir. Nihayet Warwich Din Eğitimi Projesinin tamamlayıcısı olarak görülen yorumlayıcı yaklaşımın dört değişkeninin üzerinde durulmaktadır. İkisi İngiltere'deki Warwich Din ve Eğitim Araştırmaları Biriminde yapılan çalışmayla bağlantılıdır. Diğerleri ise Güney Afrika ve İsveç'teki din eğitimcilerinden alınmıştır.

İSNAD Atıf Sistemi (www.isnadsistemi.org), Sivas Cumhuriyet Üniversitesinin proje desteği ile akademik araştırmalarda kullanılmak üzere Türkiye merkezli ve Türkçe olarak geliştirilen bir akademik yazım ve kaynak gösterim sistemidir. İSNAD, akademik araştırma, yazım ve yayın etiğiyle ilgili temel kuralları kapsar. Bu, bir yazının başlığının belirlenmesinden özetinin yazılmasına ve anahtar kavramlarının seçimine, başlık formatından tablo ve şekillerin oluşturulmasına, İngilizce, Arapça ve diğer dillerdeki eser adları ve yazar isimlerinin yazılmasına, tarih ve yüzyılların gösterilmesine, yayın etiğine dikkat edilmesine, kaynak eserden alıntı yapılmasına ve atıf (...) bilgilerinin düzenlenmesine kadar geniş bir yelpazeyi içerir. Bilindiği üzere kaynak gösterimi, belirli kurallara uygun olarak yapılmalıdır; bu hem bilginin bilimsel doğruluğu hem de fikri mülkiyet haklarına saygı açısından önemlidir. Bir bilimsel çalışmanın hazırlanmasında kullanılan kaynaklar, diğer araştırmacılar tarafından erişilebilir ve doğrulanabilir olacak şekilde bibliyografik bileşenleriyle doğru ve eksiksiz olarak yazılmalıdır. İSNAD Atıf Sistemi’nde; atıf yapılan kaynağa dair bilgiler, metin içinde (Yazar Soyadı, Basım Tarihi, Sayfa No.) şeklinde veya dipnotta "Yazar Adı Soyadı, Eser Adı, Sayfa No." düzeninde ilgili bilim dalının genel kullanımına uyularak yazılabilmektedir. Ancak kaynakça her iki kullanımda da aynı şekilde oluşturulmaktadır. İSNAD; EndNote, Zotero, Mendeley ve Citavi gibi akademik yazım araçları için hazırlanmış şablonlarıyla kullanımı kolay bir sistemdir. İSNAD'ın kullanımı, aslı İngilizce ve tam metinleri ücretli olan atıf stillerinin Türkiye ve Türk Cumhuriyetlerinde tam olarak öğrenilememesinden ve yaygınlaşamamasından kaynaklanan eksiklikleri giderecektir. (shrink)

Kur’an tefsirleri muhteva, metot, yararlandığı malzeme, odaklandığı meseleler, hitap ettiği okur kitlesi ve dil kullanımı gibi çeşitli açılardan benzerlik ve farklılık göstermektedir. Tefsirler bu kesişim ve ayrışım noktaları göz önünde bulundurularak sınıflandırılmıştır. Tefsirleri tasnif etme işinde kronolojik seyre tabi olmak diğerlerine nispetle daha az riskli bir çaba olarak görülebilir. Zira tefsirleri tematik başlıklar halinde kategorize etmek yahut tefsirlerin metodunu merkeze alarak sınıflandırmak öznel değerlendirmelerden hareket eden yapısı hasebiyle tenkitleri ve spekülatif yorumları da beraberinde getirebilir. Tasnif, basit bir kategorize işinden ziyade (...) zihinsel öncüllerin devreye girdiği bir süreçtir. Bu makalede John Wansbrough’un (öl. 2002) Kur’an tefsirlerine yönelik tasnifi incelenmektedir. İslam tefsir geleneğinde üretilen kavramları kullanmaktan ısrarla kaçınan yazarın, Kutsal Kitap tefsir literatüründen adlandırmalara yer vermesi tenkide açık bir meseledir. Rivâyet ve dirâyet kavramlarının yerine haggadic ve halakhic terimlerinin kullanımı, tefsir türlerinin tasnifinde etkileşim yahut intihal olgusunu ihsas ettirmesi bakımından araştırılmaya değer bir konudur. Her iki gelenekte tefsirin teşekkülüne dair tarihsel verilerin ortaya konması ve kültürel alışverişlerde hâkim unsurun tespiti sayesinde, İslam tefsir türlerinin tasnifinde orijinallik iddiası yahut intihal söylemi açığa çıkacaktır. Bu yazı, iki kültür arasında etkileşimin yaşandığı çeşitli sahalardan veriler sunmak suretiyle Wansbrough’un İslam tefsir geleneğine dair iddiasındaki çelişkileri ortaya koymayı hedeflemektedir. (shrink)

Kastamonulu şair ve yazar Sofuzâde Mehmet Tevfik Efendi (1874-1960) edebî anlayışını, şiire ve şairliğe dair görüşlerini farklı yönleri ile ortaya koyan şiirler kaleme almıştır. Sofuzâde’nin gazel formunda kaleme alınmış, manzum poetika niteliğindeki bu şiirlerinde, şiirin özelliklerini, şairin vasıflarını ve dini-tasavvufi söylemin temellerini ortaya koyabilme gerekçesi ile bu makale kaleme alınmıştır. Bahsi geçen poetik şiirler müstakil bir biçimde, daha evvel akademik bir çalışmaya konu olmamıştır. 20. yüzyılda klasik şiir geleneği içinde, özellikle dini-tasavvufi ve hikemi tarzın bir temsilcisi olarak Sofuzâde’de varolan (...) fikri ve edebî devamlılığın ya da kırılmanın tezahürlerinin görülebilmesine yönelik gaye konunun seçilmesindeki kuvvetli saiklerdendir. Onun bahsi geçen şiirlerinden bazıları “şiirimin, şairin, sözüm ve sühan” gibi doğrudan şiiri çağrıştıran ya da “öğrensin” gibi şairliği ilan ve ispata yönelik kelimelerle müreddeftir. Bazıları ise farklı rediflerle bezenmiş olsa da mana ve kavramlar itibariyle hep şiirin etrafında dolanır. Sofuzâde’nin şair ile ilgili tanımlamalarına kimi zaman “gerçek şair”i genel manada tasvir ettiği kimi zaman da şair geçinenler/müteşairler ve bunların özelliklerine değindiği beyitlerde rastlanır. Yer yer kendi şiirini ve şairliğini de öven Sofuzâde, böylelikle şair kimdir sorusuna ayrıntılı cevaplar sunar. Sözün ve nazmın nasıl olması gerektiğine, şiirin sadece duygunun değil aynı zamanda şuurun da bir göstergesi olduğuna vurgu yapar. Ona göre şiir, endişenin (düşünce) lafza dökülmüş halidir, zekânın nişanıdır ve şuurun neticesidir. Sofuzâde sadece beş duyu ile sınırlanmış bir şuurdan bahsetmez. Şuurun ruh ve kalple irtibatına vurgu yapar ayrıca sezgiye dayalı irfanî söyleme atıfta bulunur. Onun şiirlerinin başlıca kaynağı Kur’an-ı Kerim’dir. Fatiha suresinden feyiz aldığını dile getiren şairin gayesi hakikati duyurmaktır. Bu bağlamda şiirlerini cihat ehlinin keskin kılıcına benzetir. Cenâb-ı Hakk’ın yardımı ve kalbine doğan sünuhat ile yazdığı şiirleri, bazen düşünce dünyasında anlamın ruhu olur; bazen mazlumların sesini duyurmak için tarihi birer vesika halini alır. Sûfî çehreli bir şair olarak Sofuzâde, “küntü kenzen” rivayeti ile irtibatlı bir biçimde “aşkı” şairlik için en önemli unsur olarak kabul eder çünkü aşk-ı hakikîyi bilen kişi hayatın manasını anlayacaktır. Hayat aslında “hüsn ve aşk”ın farklı hallerinin görünümleridir. Aşk bilgiyi, sezgiyi, irfanı ve marifeti arttırır. Bu nedenle aşktan nasibi olmayan şairlerin taklitten tahkîke ulaşamamış, lafızdan öze inememiş, kafiyenin büyüsü ile söylenmiş şiirlerini eleştirir. Varoluşu şiire, aşkı da bu şiirin mazmununa benzetmesi onun şiirle ilgili düşüncelerinin tasavvufi eksende nasıl şekillendiğine dair dikkat çekici bir unsur olarak belirginleşir. (shrink)

Qaside-i Khamriyya (meaning Wine Eulogy) of sufi poet Ibn-i Fārıḍ, in which he explained divine love through the metaphor of wine, attracted great attention in Islamic world and was translated into Arabic, Persian and Turkish. Scholars such as Davud-i Qayseri (d. 751 AH/1350 AD), Kemal Pashazāde (d. 940 AH/1534 AD), Abdulghani an-Nablusi (d. 1143 AH/1731 AD), Ibn Acibe (d. 1224 AH/1809 AD) explained this eulogy in Arabic, while poets such as Ali b. Shihābiddin al-Hamadāni (d. 786 AH/1385 AD), Molla Cāmi (...) (d. 898 AH/1492 AD), Idris-i Bitlisi (d. 926 AH/1520 AD) wrote commentaries in Persian. On the other hand, authors such as Abdussalam b. Numan b. Khalil (d. 1000 AH/1592 AD [?]), Ismail Anqaravi (d. 1041 AH/1631 AD), Abdulmacid-i Sivasi (d. 1049 AH/1639 AD), Qara Musṭafa Khulūsi (d. 1344 AH/1926 AD), Meḥmed Naẓım (d. 1345 AH/1926 AD) and Ṭahir al-Mavlavi (d. 1371 AH/1951 AD) translated the eulogy into Turkish. One of the authors who translators of this eulogy was Mehmed Said Efendi, sheikh of Uskudar Salimiya Takka, who lived in the 19th century. His work named Ṭarab-angiz (meaning Pleasure-provoking) is a condensed commentary with ornate prose of Qaside-i Khamriyya. In previous studies, Ṭarab-angiz was partly examined, and there was no mention about the identity and personality of the author. In the present research, the life and personality of Meḥmed Said Efendi is explained and the text of his work is examined.Summary: In Turkish literature which developed under the influence of Islam, translations and commentaries have important a place along with original texts. Coming within the sphere of Islam in early 10th century, Turks embarked on translating the texts immediately in order to learn their new religion and to perform its practices and continued to do so since then. Because they lived in the same culture and civilization climate, Turks learned Islam from Persians and were influenced by Persian language. However, adherents of this new religion also made direct translations from Arabic texts. The translations initially were made from religious works, but in time social, cultural and literary works, such as Persian classics and major eulogies of Arabic Literature, were also translated into Turkish by Turkish scholars. Qaside-i Burde by Ka‘b b. Zuheyr’in (d. 24 AH/645 AD), Qaside-i Nūniyye by Ebu’l-Fetḥ Busti’nin (d. 400 AH/1010 AD), Qaside-i Ṭanṭarāniyye by Ṭanṭarāni’nin (d. 485 AH/1092 AD), Qaside-i Münferice by Ibnu’n-Naḥvi’nin (d. 513 AH/1119 AD), Qaside-i Emāli by Ali b. Othman al-Ushi’nin (d. 575 AH/1179 AD) and famous eulogy named Qaside-i Bur’e by Muḥammed b. Said al-Buṣiri’nin (d. 695 AH/1296 AD) were among such works.Qaside-i Khamriyya by sufi poet Ibn-i Fārıḍ (d. 632 AH/1235 AD), also called sultan of minstrels, in which he explained divine love through wine attracted great attention in Islamic world and was translated into many languages and many commentaries were written on it. One of the commentary writers about this eulogy is Meḥmed Said Efendi, a 19th century sufi. His work entitled Ṭarab-angiz is a condensed commentary with ornate prose of Qaside-i Khamriyya.Studies conducted so far has partly dealt with the Ṭarab-angiz and identity and personality of Meḥmed Said Efendi have never been mentioned. Ṣarac mentioned, “It is a printed work but its writer, printing date, and the place was not found on the printed work”, while Yıldırım used the expression of “a work whose writer and production date is not known.” In his Ph. D. thesis entitled Translation and Commentary Tradition in Classical Turkish Literature in Anatolia, Ṣadık Yazar noted that the work belongs to Meḥmed Said, which was later cited by Aqdag. The final statement on this issue was made by İnce in his work entitled Arabic, Persian and Turkish commentaries of Qaside-i Khamriyya by Ibnu’l Fārıḍ. He examined a total of 18 commentaries and stated that no information is available about the life of Meḥmed Said although he mentioned Ṭarab-angiz.The birth date and place of Meḥmed Said Efendi are unknown. He is grandchild of Ali Behjet Efendi (d. 1238 AH/1823 AD), one of sheiks in Salimiya Dervish Lodge in Uskudar and son of Meḥmed Hidāyetullah Efendi (d. 1288 AH/1871 AD). Following the death of his father, Meḥmed Said Efendi himself served as the head dervish of this dervish lodge for 25 years and became a famous figure. He died in 1313 AH/1896 AD and was buried in the cemetery of the Salimiya Dervish Lodge.Meḥmed Said Efendi was the sixth sheikh of Salimiya Dervish Lodge. In many sources, he was mentioned as a venerable, righteous, devoutly religious, virtuous, polite and scholarly man. Meḥmed Said Efendi is thought to be a member of Mavlavi lodge of Naqshbandi Ṭariqa. He had successors such as Naqshi sheikh Uskudari Balabani Ḥasan Ḥusnu Efendi (d. 1347 AH/1928 AD) and Ismail Efendi (d. after 1307 AH/1890 AD). The poet had a commentary named Ṭarab-angiz in prose form and had a quatrain within the praising eulogy of Sheikh Ḥāmil Efendi (d. 1322 AH/1904 AD), head sheikh of Beylerbeyi Bedevi Dervish Lodge.It is clear from the expression, “A work by Meḥmed Said, the Imam of Central Dervish Lodge of Sultan Salim III,” at the beginning of Edition no: 450 in Suleymaniye Library, Pertev Pasha Collection and from the record of “Work: Ṭarab-angiz, Author: Ibnu’l-Fārıḍ, Translator and postscript writer: Meḥmed Said” in Edition no: 7350 of Marmara University Faculty of Theology Library that this work belongs to Sheikh Meḥmed Said Efendi. However, exact production date of this printed work is not known. The work consisted of 28 pages and in some editions a two-page correct-false chart was added.As usual, the work starts with an introduction section with expressions of “By the name of God, the Most Gracious, the Most Merciful,” “Praise be to God,” and “Peace be upon Prophet Moḥammad.” This section also includes a praise for followers of Prophet Moḥammad, “Who made sphere of prophecy an eternal rose garden through the holy light of their enjoyed manners in addition to making the Shari’a candle shined and and converting them to great flowers of service with their strong inspiration torchs.” The commentator then embarked on praising Qaside-i Khamriyya, mentioning that the men of ability became helpless in explaination of beauty, charm and freshness of unique expression richness and refined allegory blossoms of the eulogy and that reaching the shore of rhetoric could be possible through diving into the guided wisdom of sea. In fact, according to commentator, the men of literature should be aware of the difficulty of translating this unique eulogy into Turkish language. However, everyone should dive into the sea of insight as a knowledge diver, collect its share in pearls of utterance and in emeralds of wits, arrange and put them in the string of prose”. Therefore, he wrote the commentary about the eulogy as a service to humanity and as a contribution to his own stock of comfort in the present and afterlife as much as he could, no matter how little it could be, and named it Ṭarab-angiz. Like most commentators of Qaside-i Khamriyya, Meḥmed Said Efendi commented on only about 33 couplets of the eulogy which contained a total of 41 couplets, and did not cover couplets from 23 to 30 in his work. The commentator used couplet-by- couplet translation method and started with praising for Ibn-i Fārıḍ and his couplets. Then, he gives the Arabic originals of the couplets and starts commentary with the expressions such as “couplets of great intuition, imagery couplets, product of couplet, enlightenment of couplet and concept of couplet.” In preface section of the work, the commentator, who usually quoted hadith texts in Arabic and poems, does not use them in his commentary. He only uses some lines of Arabic prayers and a quatrain of Molla Cāmi (d. 898 AH/1492 AD). This is a quatrain rubāi in Persian language meaning that “If you want no sorrow and no grief of the destiny, drink wine in a pub, because swirling of the goblet and worries of the world do not share the same place just as the tune and the sorrow do not coincide.” The lack of touching on the meaning of words, etymological structure and grammar rules in couplets makes it different from others, except the translation of Aḥmed Ṣāfi Bey. (shrink)

Yazıya konu edilen kitap, Hatice Görmez’in “Hz. Âişe’nin Tefsir Rivâyetleri” başlıklı yüksek lisans tezinin geliştirilmiş halidir. Eserde Hz. Âişe’nin hayatı ve ilmî kişiliği, Kur’an’ı anlama ve yorumlama metodu, Kur’an tefsiri konusundaki rivayetleri, Kur’an ilimlerine dair rivayetleri, tefsirle ilişkili istidrakleri ve fetvaları, fezâil ve hasâisu’n-nebi rivayetleri, tefsir kaynaklarında farklı bağlamlarda değerlendirilen rivayetleri ve Hz. Âişe’ye isnad edilen zorlama ve uydurma tefsir rivayetleri gibi konular ele alınmıştır. Eserinde hem edebî hem ilmî bir üslup kullanan yazar, Hz. Âişe’nin yaşı ve İfk hadisesi (...) gibi tartışmalı konulara da değinmiş ve bu konulardaki bakış açısını okuyucuya sunmuştur. Bu iddialar tartışılırken bazı rivayetlerin ve bazı tarihi bilgilerin göz ardı edilmesi eserin tenkit edilen yönlerindendir. Bunun yanı sıra eser, ilim geleneğimizi etkileyen önemli isimlerden biri olan Hz. Âişe’nin ilmî yönünü ve bilhassa tefsirciliğini pek çok rivayetle başarılı bir şekilde sunması bakımından övgüyü hak etmektedir. (shrink)

Sâlih Nâbî (ö. 1332/ 1914), Osmanlı’nın son dönemlerinde yaşayan tıbbiye mezunu bir Türk mûsikîsi meraklısıdır. 1910 yılında Felsefe-i Mûsikî isimli bir eser kaleme almış, bu çalışmasında mûsikînin insan ruhu üzerindeki etkisi, mûsikî tarihi ve kendi döneminde Osmanlı’da mûsikî anlayışı gibi konularda incelemelerde bulunmuştur. Ayda bir yayınlanması düşünülen bu çalışması, ilk neşrinden sonra birtakım sebepler yüzünden devam edememiştir. Bu makalede Sâlih Nâbî’nin Felsefe-i Mûsikîisimli eserini tanıtılacak olup, yazarın mûsikî hakkındaki bilgileri değerlendirilecektir. Tarih boyunca kaleme alınan mûsikî eserlerinde pek çok felsefî düşüncenin (...) mûsikî anlayışına yansıdığı görülmekle birlikte müstakil olarak felsefe-mûsikî ilişkisini konu edinen bir çalışmaya XX. Yüzyıl öncesinde rastlanmaz. Bu sebeple Sâlih Nâbî’nin Felsefe-i Mûsikî isimli çalışması, başlığı açısından dikkat çekicidir. Eserde pek çok mesele hakkında kısa açıklamalar yer almakla birlikte, kanaatimizce ilgi uyandıran en önemli konu, dönemin mûsikî algısıdır. Çünkü Sâlih Nâbî, o dönemin şahidi olarak Osmanlı’da mûsikînin uzunca bir süredir ihmal edildiğini düşünmektedir. Zaten onu, bir eser kaleme almaya iten sebep de budur. İşte bu makalede, daha önce hakkında bir çalışma yapılmayan Sâlih Nâbî’nin Felsefe-i Mûsikî isimli eseri tanıtılmış ve incelemeye tabi tutularak yazarın mûsikî anlayışı kendinden önceki literatürle karşılaştırılmıştır. (shrink)

I first discuss Kit Fine's distinctive 'schema-based' approach to metaphysical theorizing, which aims to identify general principles accommodating any intelligible application of the notion(s), by attention to his accounts of essence and dependence. I then raise some specific concerns about the general principles Fine takes to schematically characterize these notions. In particular, I present various counterexamples to Fine's essence-based account of ontological dependence. The problem, roughly speaking, is that Fine supposes that an object's essence makes reference to just what it (...) ontologically depends on, but various cases suggest that an object's essence can also make reference to what ontologically depends on it. As such, Fine's account of ontological dependence is subject to the same objection he raises against modal accounts of essence and dependence---that is, of being insufficiently ecumenical. (shrink)

İslam ve demokrasi arasında bir çatışma ya da uyum olduğuna ilişkin tartışmaların oldukça uzun bir geçmişi bulunmaktadır. Konu gerek İslam dünyasından gerekse İslam dışı dünyadan çok sayıda düşünürün ve araştır-macının ilgisini çekmekte ve araştırmalarına yön vermektedir. Tunus’ta bir siyasi ve dinî hareket olan Nahda’nın kurucusu ve lideri Raşid Gannuşi de İslam ve demokrasi tartışmalarına aktivist ve entelektüel olarak yoğun bir katkı sunmuş ve halen sunmaya devam etmektedir. Onun gerek teorik gerekse pratik alanda gösterdiği çabalar İslam ve demokrasinin birlikte var olabileceğini, (...) dahası İslamî bir demokrasinin mümkün olduğunu kanıtlamaya dönük olarak karşımıza çıkmaktadır. Gannuşi İslamî demokrasi kavramına olan bağlılığıyla tanınmaktadır. Bu çalışma, Gannuşi’nin konuyla ilgili yaklaşımını anlamaya çalışmak ve onun İslam ve demokrasinin birbiriyle uyumlu olduğuna ilişkin argümanlarını analiz etmek amacındadır. Çalışma aynı zamanda, İslam ve demokrasinin çatışmadığı yönündeki tezi hangi gerekçeler ve nasıl bir motivasyonla desteklediğini anlama teşebbüsü içindedir. Konu farklı yönlerden ele alındıktan sonra yazar sonuç bölümünde kendi değerlendirmesini sunmaktadır. (shrink)

Qaṣeeda-i Burdah written by Egyptian sufi poet Busīrī (d. 695/1296) as an eulogy for Beloved Messenger Moḥammed has received great attention in the Islamic world. This work has been recited both in cultural/social ceremonies such as weddings, holidays and funerals. On the other hand, it was also annotated, translated, and takhmīs, tesdīs, tesbī‘ and taşṭīr were written to it by the pen of scholars and litterateurs in literary circles. These activities, which have been carried out over and over again, has (...) been going on from the 15th century to the present day. Not only the reputed people, but also unknown ones or ones whose names were later forgotten have tried to translate it to their own language. The subject of the study is one of this type of poetic translations of the eulogy. Like its translator, date of this poetic translation is also unknown. This work was written in the remel baḥr type of ‘arūż in 162 verses using the spelling of the classical period. Although a significant portion of the rhyme words was adapted from the source text, it has a more understandable style than its counterpart. In terms of poetry, it is above the average. The translator decorated the meaning that he borrowed from the original text with his own poetic ability and tried to express it in a unique manner. For this aim, it is more literary, lyrical and successful than most other translations of Qaṣeeda-i Burdah. In the present study, text of the mentioned work was given with transcription along with mentioning of some of its features. Summary: Qaṣeeda-i Burdah written by Egyptian sufi poet Buṣīrī (d. 695/1296) has an important place in the Islamic world. Named by the poet himself as al-Kavākib-al-durriya fī madḥi khayr-al-bariyya, this work is also known as al-Qaṣeedat-al-mīmiyya since its rhyme letter is Arabic mim, as Qaṣeeda-i Bur’ah since it caused Buṣīrī to recover from a disease, as Qaṣeeda-i Burdah due to the rumor that this event took place while he was wearing a coat by the hands of Beloved Messenger Moḥammed. In order to prevent confusion with the eulogy of Ka‘b b. Zuhayr (d. 24/645) with the same name, it is known in cultural circles as Qaṣeeda-i Bur’ah. However, in literature, it is commonly referred as Qaṣeeda-i Burdah. The work was written in simple baḥr style of ‘arūż, and consists of 161 couplets. It has ten sections in terms of its content: longing for the beloved, complaining about the soul, eulogy for Beloved Messenger Moḥammed, his birth, miracles, dignity of the Holy Qur’ān, miracle of mi‘rāc, importance of jihad, sorrow, hope, prayer and request. The eulogy, which has an effective style, has gained great acclaim in the Islamic geography and has been read for various purposes for centuries. Some people recite it in wedding ceremonies, while some others use it in funerals. The sick people recite it with the hope of healing, while calligraphers wrote it for practice.Owing its fame more to its story rather than its value of art, the eulogy was translated into Eastern languages such as Persian, Malay, Pashto, Punjabi, Turkish and Urdu, as well as into Western languages such as German, French, Greek, English, Spanish, Italian and Latin. In addition, many annotations, footnotes, takhmīs, tesdīs, tesbī‘, taşṭīr and replies were written to it. For example, the poem annotated in Arabic by Ebū Shāme al-Maqdisī (d. 665/1266), Khalid b. ‘Abdullah al-Ezherī (d. 905/1499), Ibrahim b. Moḥammed al-Bacurī (d. 1277/1860), ‘Omer b. Aḥmed al-Ḥarpuṭī (d. 1299/1882) was translated into Persian by the men of letters such as Molla Ḥafıẓ Sharaf (d. after 810/1407), ‘Iṣāmuddin b. ‘Arabshah al-Isfarayinī (d. 945/1538), ‘Ali b. Ḥasan Zavareī (d. 968/1560). The work was annotated by Le‘alī Aḥmed b. Muṣṭafa (d. 971/1563), Sayyid Ḥasan b. ‘Abdurraḥman (d. 1071/1661), Naẓifī Ismail Aqḥiṣarī (d. after 1205/1790), Shaykh-al-Islam Makkī Meḥmed (d. 1212/1797), Moḥammed b. Fayżullah (d. 1231/1816), Moḥammed b. Aḥmed (d. 1318/1900), Anqara Governor ‘Abidin Pasha (d. 1324/1906) in Turkish language. Takhmīs was written to the work by poets such as Ṭashkoprizade Kemaleddin (d. 1030/1621) Khocazāde Asad (d. 1034/1625), Sayyid Moḥammed Sharifī (d. 1040/1631), Shaykh-al-Islam Yahya (d. 1053/1644), Suleyman Naḥifī (d. 1151/1738), ‘Abdullah Ṣalaḥī (d. 1197/1783), Shaykh-al-Islam Makkī Meḥmed, Mollacıqzāde Raif (d. 1238/1823), Muṣṭafa Maqṣud (d. 1258/1843), Yemliḥazāde Muṣṭafa (d. 1294/1878), Meḥmed Said Pasha (d. 1308/1892), Moḥammed Favzī (d. 1318/1900) while Ismail Mufid (d. 1217/1803) wrote tesdīs and Niyazī-i Mıṣrī (d. 1105/1694) wrote tesbī‘ to it.The work was translated into Turkish language by poets such as ‘Abdurraḥim Qaraḥiṣarī (d. after 888/1483), Kemal Pashazāde (d. 940/1534), Ahmed-i Rıḍvan (d. before 945/1538) Le‘alī Aḥmed b. Muṣṭafa, Shamsaddin Sivasī (d. 1006/1597), Kemalatī Meḥmed (d. before 1015/1606), Esasī (d. before 1041/1631), Sayyid Ḥusayin (d. after 1050/1641), Mehmed Ṭalib (d. 1089/1679), Sukutī Meḥmed (d. 1103/1691), ‘Abdulhay Jalvatī (d. 1117/1705), Sulayman Naḥifī, ‘Abdullah Ḥulvanī (d. 1159/1746), Aḥmed ‘Arifī (d. after 1195/1781), ‘Abdullah Ṣalaḥī, Ismail Mufid, Sivaslı Aḥmed Suzī (d. 1246/1830), Evranyali ‘Abdurraḥim (d. 1282/1865), Meḥmed Said Pasha, Qonyalı Fakhreddin (d. 1365/1950), Sazai Qaraqoç (d. 1933), Ilhan Armutchuoghlu (d. 1937), Maḥmut Qaya (d. 1945), but there are also translations whose translators are unknown. The present study deals with such a translation of the work. To our best knowledge, the translation that has not been paid much attention by scholars to date and was mentioned only by Ṣadıq Yazar. Even he articulated only a few sentences about the translation based on a deficient copy of the work. Both in the library records and in its copies, there was no information about the translator and the translation date of the work. The translation, which beginns directly without a section such as an introduction at the opening, was written in 162 verses with the spelling of the classical period. It has a remel baḥr style of ‘arūż structure with fā‘ilātun fā‘ilātun fā‘ilātun fā‘ilun rhythm. Although it has some ‘arūż mistakes, it can be said that it is successful in terms of rhythm. Using the source text rhyme of mīm letter, the translator directly adapted some rhyme words from the Arabic text, while converting some others to appropriate Turkish words. Although he used some of them only once, he used some others several times. This finding implies that the translator may have had difficulties in finding words for the rhyme. It is noteworthy that he used some of those words in different meanings, and he employed 99 different rhymes in 162 couplets. The translator used the original text for purposes other than the rhyme words. He used some words directly without translating them or only removed the ḥarf-i ta‘rif. He transformed some words to others with the same stem or to their counterparts in Persian. While converting some of the phrases to forms suitable for the structure of the Turkish language using various practices, he used the old Anatolian Turkish as well as living Turkish. Like Buṣīrī’s eulogy, the poem, which consists of 10 parts in terms of contents, is suitable for the contents of the source text, but it is not a literal translation. The translator, who cared about literary rhetoric, largely preserved or even contributed to the harmony elements of the text. He reinterpreted the meaning of Buṣīrī’s work using his poetry skills, and produced a successful translation in terms of poetry with minimal rhyme flaws. Considering other translations of Qaṣeeda-i Burdah, the translation has similarities with that by Uskudarlı ‘Abdulhay Jalvatī in terms of rhyme letter, with that by Sayyid Husayin Amasī in terms of rhyme, and with that by Ismail Mufid Afandi in terms of direct adaptation of some words in original text, while it has common characteristics with the translation by Naḥifī in terms of both rhyme letter and direct adaptation of most rhyme words from the original text. On the other hand, the translation has similarities with the translations by Kemal Pashazāde, Ahmed-i Rıḍvan, Esasī Afandi, ‘Abdullah Ṣalaḥī and Na‘imī in terms of rhyme letter, rhyme and adaptation of most rhyme words from the original text. However, it is simpler compared to the translation by Kemal Pashazāde, more loyal to the content of original text compared to the translation by Ahmed-i Rıḍvan and more robust in terms of rhyme compared to the translation by Na‘imī. (shrink)

İslam’da Ahlak ve Ahlak Ekolleri adlı bu eser önsöz ve iki bölümden müteşekkildir. Yazar bu eserinde insanın temel niteliği olarak ele aldığı ahlakın İslam dinindeki yeri ve önemini, süreç içerisinde oluşan ekolleri, bireysel ve toplumsal açıdan konumunu ve değerini ortaya koymaya çalışmaktadır. Hassaten İslam düşünce tarihindeki sufilerin ahlak görüşleri iktibas edilerek hazırlanan bu eser, bu alanda çalışmalar yapacak kimseler için ele aldığı konular açısından okunmaya değer bir yapıt olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ömer Naci Soykan'ın ülkemizde yayımlanan armağan kitaplar konusunda eleştirel bir yaklaşımı vardı. Bu eleştiri, armağan kitapların büyük çoğunluğunun "armağan" edildikleri düşünür ya da filozofla ilgili neredeyse hiçbir ciddi çalışmayı içermemesiyle ilgiliydi. Ona göre bir armağan kitabın öncelikli amacı "armağan" edildiği kişinin felsefi görüşlerine yer vermek olmalıydı. Dolayısıyla Soykan hayattayken kendisiyle ilgili bir armağan kitap çıkarmayı düşündüğümüzü dile getirdiğimizde ilk sözü "İçinde benim düşüncelerimle ilgili yazılar olacaksa olsun, yoksa istemiyorum!" olmuştu. "Sağdan soldan toplama yazılarla, tematik bütünlüğü olmayan yazıların art arda getirilmesiyle (...) oluşturulmuş bir armağan kitap olmaz. Armağan kitap, (bir "Festschrift") öncelikle o kişiyle, o kişinin düşünceleriyle ilgili yazılardan oluşması gerekir" diye de eklemişti. Bu kitabın gecikmesinin bir başka nedeni belki de Soykan'ın bu kadar açık biçimde dile getirdiği bu sözlerdi çünkü eleştirdiği türde bir armağan kitap hazırlamak görece kolay olabilirdi. Geç oldu ancak olması gereken gibi oldu! Kitaptaki her yazarın katkısı Soykan'ın görüşleri üzerine, onları açımlayan, değerlendiren, belki yer yer de eleştiren değerli çalışmalar olarak ortaya çıktı. Böylelikle onun isteğini de bir bakıma yerine getirmiş olduk. (shrink)

Bu makalede Basra Muʿtezilesi kelâmcılarından Kādî Abdülcebbâr’ın “Tanrı’yı bilmeye götüren nazar vâciptir” önermesine ilişkin sunduğu epistemolojik çerçeve ele alınacaktır. Kādî Abdülcebbâr’ı bu sorunu tartışmaya iten şey, bir taraftan Tanrı’yı bilmenin bütün dinî hükümlerin dayanağı olması ve bu nedenle kelâmın kurucu ilkesi olması, öte yandan ashâbü’l-maʿârif olarak bilinen Câhız, Ali el-Esvârî, Sümâme b. Eşres gibi Muʿtezile kelâm geleneğine bağlı bazı düşünürlerin Tanrı’yı biliş tarzımızın zorunlu olduğunu ileri sürmeleri ve Ebü’l-Kāsım el-Belhî el-Kaʿbî’nin Tanrı’nın bu dünyada olduğu gibi ahirette de istidlâlî olarak bilineceğini (...) iddia etmesidir. Kādî Abdülcebbâr el-Muğnî külliyatının on ikinci cildi olan en-Nazar ve’l-meʿârif’i bu soruna ayırmış, buradaki düşünceleri öğrencisi Mankdîm tarafından Talik alâ Şerhi’l-Usûli’l-hamse’nin giriş bölümünde yeniden sunulmuştur. Kādî Abdülcebbâr Allah’ın kişiye yüklediği ilk sorumluluğun O’nu bilmeye götüren akıl yürütme olduğunu yazar. Bu önerme iki hususu içermektedir: Birincisi akıl yürütmenin gerekliliği, ikincisi ise Tanrı’yı biliş tarzımızın nazarî oluşu. Kādî Abdülcebbâr ilk olarak Tanrı’yı bilmenin neden gerekli olduğunu temellendirmeye girişir ve bunun için öncelikle vâcibi tanımlar ve kısımlarını açıklar. Ona göre akıl yürütmenin gerekliliği, Tanrı’yı bilmenin akıl yürütme dışında başka bir yolu olmamasından kaynaklanmaktadır. Gerçekte kişinin bilmesi gereken ilk şey Tanrı’dır. Dolayısıyla asl olan Tanrı’yı bilmektir. Bunun nedeni Tanrı’yı bilmenin dışında kalan konuların, Tanrı’yı bilmeye dayanmasıdır. Kādî Abdülcebbâr bunu, söz ve fiil türünden bütün dinî hükümlerin (şerâiʿ), ancak Tanrı’yı bildikten sonra hasen olacağını dile getirerek izah eder. Tanrı’yı bilmek, kendisini ihlal etmenin caiz olmadığı vâciplerdendir. Çünkü Tanrı’yı bilmeyi terk etmek kötüdür. Kötü olan şeylerden sakınmanın gerekliliği aklen sabittir. O hâlde Tanrı’yı bilmeyi terk etme kötülüğünden sakınmak, Tanrı’yı bilmekle mümkün olacağı için Tanrı’yı bilmek gereklidir. Tanrı’yı bilmek akıl yürütmeyle gerçekleştiği için de akıl yürütme, Tanrı’nın bilinmesi gereken ilk şey oluşundan bir pay alarak ilk konuma yükselmektedir. Buradan çıkan ilk sonuç, kişinin mükellef olduğu ilk şeyin Tanrı’yı bilmeye götüren akıl yürütme olduğudur. Kādî Abdülcebbâr, Tanrı’ya ilişkin bilginin nazarîliğini ise Tanrı’nın ne zarurî olarak ne de müşahede ile bilinemeyeceğini göstererek temellendirmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda o bilginin neliğini ve türlerini tartışmaya açar. Kādî Abdülcebbâr’ın farklı kelâm eserlerinde yaptığı bilgi tanımlarında ortak olan şey, bilginin “gerekçelendirilmiş doğru inanç” şeklindeki tanımıdır. Bilginin inanç türünden olduğunu düşünen Kādî Abdülcebbâr, aynı zamanda bu inancın doğru olması gerektiğini ve kişinin bu inancına yönelik nefsinin sâkin olması gerektiğini ifade eder. Ardından zorunlu bilgi ve zorunlu bilginin türlerini ele alan Kādî Abdülcebbâr, burada insanın bilme imkanlarıyla uyumlu olarak onun biliş tarzları üzerinden Tanrı’yı bilmenin neden nazarla mümkün olduğunu, bilgilerimizin bütün türlerini ya da biliş tarzlarımızın tamamını söz konusu ederek Tanrı’yı bilmenin bunlardan hangisine dâhil olacağını soruşturur. Zorunlu bilginin ardından müşahede bilgisine yer veren Kādî Abdülcebbâr’a göre Tanrı’ya ilişkin bilgi ne zorunlu bilgiler türüne ne de müşahedeye dayalı bilgiler türüne girmemektedir. Kādî Abdülcebbâr son olarak Tanrı’nın nasıl bilineceği ya da Tanrı’ya ilişkin bilginin hangi bilgi türüne dahil edileceği meselesinin kelâmcılar arasında tartışmalı bir konu olduğunu ve Tanrı’nın teklif devam ederken bu dünyada zarurî olarak bilinmeyeceğini ifade eder. Ancak bu hususta Muʿtezile içerisinden biri Câhız ve Ali el-Esvârî gibi ashâbü’l-maârifin, diğeri Ebü’l-Kāsım el-Belhî el-Kaʿbî’nin muhalefetine yer vererek her iki yaklaşımı sırasıyla hem Tanrı’ya ilişkin bilginin neden zorunlu olamayacağını hem de Tanrı’nın ahirette neden istidlâlî olarak bilinmeyeceğini göstererek yanıtlar. İşte bu makalede Kādî Abdülcebbâr’ın Tanrı’yı biliş tarzımızın epistemolojik statüsüne ilişkin söz konusu görüşlerini analiz ederek, onun Tanrı’ya ilişkin bilginin çıkarımsallığı görüşünün dayandığı epistemolojik temeli ortaya koymaya çalışacağız. (shrink)

The Academic Writing Guide was prepared in accordance with "The Chicago Manual of Style" citation and reference system for the Cumhuriyet Theology Journal. In terms of spelling principles, the spelling rules in the first volume of the Encyclopedia of Islam of the Religious Foundation of Turkey were utilized. In this guide, the formal features that should be considered while preparing an academic article were tried to be explained with examples.

İslamî ilimlerin eğitim-öğretiminde şiir kullanımının Türk İslam Edebiyatında bir geleneği temsil ettiği söylenebilir. Nitekim ta‘lîm için siyer, hadis, fıkıh, kelam, tasavvuf vb. İslamî ilimlerin konularına dair mensûr olduğu gibi manzûm eserler de telif edilmiştir. Bu durum ise Türk Edebiyatında el-esmâü’l-hüsnâ, siyer, kırk hadîs, akâidnâme gibi bazı manzûm türlerin doğmasını sağlamıştır. Bilinebilen eser sayısı itibariyle Türkçe manzûm tecvîdler de bu türler arasına girmeye aday niteliktedir. Bu bağlamda çalışma; Türkçe manzûm tecvîd müelliflerinden biri olan Şeyhî’nin hayatını ve “Nazmu’l-Ehem fî İlmi’t-Tecvîdi’l-Elzem” adlı eserini (...) konu edinmektedir. Eser; Türkçe manzûm tecvîd yazma geleneğini devam ettirmesi ve türünün başarılı örneklerinden biri olması hasebiyle ayrı bir öneme sahiptir. Çalışma, Nazmu’l-Ehemm ’in tenkitli metin neşrinin yanı sıra eğitim-öğretim faaliyetlerinde yararlanıldığı düşünülen Türkçe manzûm tecvîdlerin işlevini yazar-eser özelinde gün yüzüne çıkarmayı hedeflemektedir. (shrink)

Mehmet Kaplan ve Nihad Sâmi Banarlı’nın kültürel kimlikle ilgili görüşlerini inceleyen bu çalışma yakın dönem Türk tarihinde kültürel kimlik düşüncesinin değişim sürecinin anlaşılmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu amaçla 1940’lardan 1980’lere uzanan ve birer seçki niteliği taşıyan, Mehmet Kaplan’ın Kültür ve Dil, Nihad Sâmi Banarlı’nın ise Türkçenin Sırları adlı eserlerine odaklanmaktadır. Çalışmada Türkiye’de kimlik ve kültürle ilgili tartışmalar üzerinde kısaca durulmakta; Kaplan ve Banarlı’nın çalışmalarında kültürün konumundan söz edilmektedir. Ardından literatürden hareketle kültür ve kimlik kavramları ele alınmakta; Kaplan ve Banarlı’nın Türkiye’nin (...) kültürel kimliği algısı tartışılmaktadır. Kaplan ve Banarlı’nın kültürel kimlikte dil ve edebiyata nasıl yer verdikleri dil, edebiyat ve kültür birlikteliği; Türkçe ve diğer diller; dilde tasfiyecilik ile edebî simalar ve Yahya Kemâl başlıkları altında incelenmektedir. Her iki yazarın da dil ve edebiyatı kültüre eşdeğer gördüğü, Türkçenin geleceği için geçmişinin iyi bilinmesi gereğine dikkat çektiği ifade edilmektedir. Kaplan ve Banarlı’nın dilde tasfiyecilikle ilgili görüşleri ise Atatürk’ün dile yaklaşımının süregelen etkileri, dile yönelik yanlış tutumların eleştirisi ve dile yaklaşımda sağlıklı olan yöntemin tespiti bağlamında ele alınmaktadır. Mehmet Kaplan ve Nihad Sâmi Banarlı’nın Türk diline ve Türk edebiyatına sahip çıkarak Türk kültürel kimliğini korumanın mümkün olduğunu düşündükleri gösterilmekte; incelenen eserlerin devlet kurumları, siyasetçiler, toplumun geneli ve özelde gençleri muhatap alarak harekete geçirmeyi hedeflediği iddia edilmektedir. (shrink)

All illness represents a state of diminished autonomy and therefore the doctor-patient relationship necessarily and justifiably involves a degree of medical paternalism argues the author, an American medical student. In a broad-ranging paper he discusses the concepts of autonomy and paternalism in the context of the doctor-patient relationship. Given the necessary diminution of autonomy which illness inflicts, a limited form of medical paternalism, aimed at restoring or maximising the patient's autonomy is entirely acceptable, and indeed fundamental to the relationship he (...) argues. However, the exercise of this paternalism should be flexible and related to the current 'level of autonomy' of the patient himself. An editorial in this issue comments briefly on this paper. (shrink)

Receive free email alerts when new articles cite this article - sign up in the box at the top right corner of the article..

In an individualistic society and in the increasingly competitive business environment people do not seem inclined to forgive others their trespasses. One is more likely to choose to ignore the virtue of forgiveness as a way of handling personnel situations involving intense conflict or mild disagreements, favoring instead the negative feelings of resentment, anger, revenge or retaliation. Business people seem less concerned with growth in virtue and character; interestingly they allow their character and ultimately their work relationships to deteriorate because (...) they hold onto feelings of anger and resentment. Is there a place for forgiveness in our interpersonal relationships in general and in corporate life in particular? I believe there is. A study of the virtue of forgiveness shows that it is a misunderstood virtue, but one that deserves attention. In this article I will examine the virtue of forgiveness, defining what forgiveness is and is not, and will illustrate how it might be situated as an essential human resource management strategy. (shrink)

An emerging ethical philosophy in marketing is developing. This philosophy is based on quality-of-life studies which are becoming an important topic of research in behavioral and social sciences (basic and applied research). This paper addresses the QOL orientation in marketing from a decision-making perspective. Specifically, this paper shows how marketers can engage in strategic marketing planning guided by the QOL concept.

Quantum mechanical measurements on a physical system are represented by observables - Hermitian operators on the state space of the observed system. It is an important question whether all observables may be realized, in principle, as measurements on a physical system. Dirac’s influential text ( [1], page 37) makes the following assertion on the question: The question now presents itself – Can every observable be measured? The answer theoretically is yes. In practice it may be very awkward, or perhaps even (...) beyond the ingenuity of the experimenter, to devise an apparatus which could measure some particular observable, but the theory always allows one to imagine that the measurement can be made. This Letter re-examines the question of whether it is possible, even in principle, to measure every quantum mechanical observable. Unexpectedly, ideas from com-. (shrink)

M. J. Budd; XI—Materialism and Immaterialism, Proceedings of the Aristotelian Society, Volume 70, Issue 1, 1 June 1970, Pages 197–220, https://doi.org/10.1093/a.